مجید نجفیان[۱]

میثم رحیمی گلشانی[۲]

چکیده

اخلاق برد و باخت، فرعی از فروعات متعدد اخلاق ورزشی است که تاکنون مورد توجه محققین دانش اخلاق کاربردی و حرفه ای قرار نگرفته است. گرچه ترسیم وظایف اخلاقی برای شکست یا پیروزی در همه میدانها امری لازم است، اما این نوشتار مسئولیت تعیین اخلاق برد و باخت در حوزه رقابتهای ورزشی را بر عهده دارد. قهرمانان و بازندگان میادین ورزشی علاوه بر تکالیف شرعی، عرفی و قانونی خود، ملزم به رعایت تکالیف حرفهای پس از برد یا باخت هستند. شکست یا پیروزی در رقابتهای ورزشی، با توجه به عوامل محیطی یا درونی حاکم بر مسابقات و متسابقین، موجب بروز کنشها و رفتارهای احساسی بعضاً نامتعارفی از سوی افراد میگردد که در اغلب موارد ممکن است دور از وظایف اخلاقی برد و باخت باشد .

در این نوشتار با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و مشاهده رفتاری ضمن بیان مقدماتی در مبانی و کلیات اخلاق برد و باخت، اصول اخلاق برد و باخت در رقابتهای ورزشی مانند: اصل خدامحوری، انصاف ،احترام، احسان و… از منابع معرفتی دینی استخراج و بر اساس آن مسئولیتهای اخلاقی برندگان و بازندگان در رقابتها به صورت جداگانه و هر کدام در دو قالب «بایدها» و «نبایدها»ی اخلاقی تبیین و آثار هر کدام مورد بررسی گردیده است.  در اخلاق برد بایسته های اخلاقی شامل: سپاسگذاری، تواضع، گذشت و …؛ و نبایسته های اخلاقی شامل: پرهیز از بی حرمتی به بازنده، پرهیز از تکبر، پرهیز از سبک سبری و … مورد بررسی قرار گرفته است؛ در اخلاق باخت نیز به بایسته های اخلاقی شامل: پذیرش واقع بینانه شکست، استقامت، سعه صدر و … و نبایسته های اخلاقی شامل: پرهیز از یاس و ناامیدی، پرهیز از هیجانات کاذب، پرهیز از کینه توزی و…  پرداخته شده است.

واژگان کلیدی: برد، باخت، مسئولیت اخلاقی، رقابت، ورزش.

[۱]. طلبه فارغ التحصیل سطح ۴(دکترا)، حوزۀ علمیۀ قم، ایران. Majidnajafian000@gmail.com

[۲]. طلبۀ فارغ التحصیل سطح ۲(کارشناسی)، حوزۀ علمیۀ قم، ایران. Majidnajafian000@gmail.com