روح‌اللّه معصومیان[۱]

چکیده:

پژوهش حاضر در صدد مقایسۀ تفسیر أضواء‌البیان و المیزان در زمینۀ روش تفسیری قرآن به قرآن است. این دو مفسّر به گفتۀ خودشان اساس تفسیر خود را بر این روش پایه‌گذاری کرده‌اند. هدف از این مقاله بررسی تطبیقی این روش در این دو تفسیر است، که با بیان نقاط افتراق و اتفاق این دو تفسیر با گونه‌هایی که در تفسیرشان به‌کار برده‌اند، و بدون هیچ تعصبی میزان بهرۀ هریک را به‌دست آوریم. از این رو، با روش توصیفی تحلیلی و با مطالعۀ منابع نوشتاری بحث‌های قابل توجهی به‌دست آمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مؤلّف المیزان با توجّه به منابع، مبانی و گرایش‌های خود توانسته بیشترین استفاده‌ها را از این روش تفسیری ببرد و مطالب ارزشمند و استفاده‌های بی‌بدیلی را به‌دست آورد و به شهادت برخی تا به حال کسی به این اندازه نتوانسته از این روش به این اندازه بهره ببرد و البتّه صاحب أضواء‌البیان نیز در این امر تا توانسته از این روش استفاده کرده‌است. در این پژوهش به ترتیب مباحث مفاهیم، اقسام و نمونه‌ها، نقاط افتراق پرداخته شده‌ و در پایان نیز نمونه‌ای از آسیب‌های این روش در این دو تفسیر وجود دارد پرداخته شده‌است.

کلیدواژه‌ها: بررسی تطبیقی، أضواءالبیان، تفسیر قرآن به قرآن، شنقیطی، طباطبایی، المیزان.

[۱] . دانشجوی دکترای تفسیر تطبیقی، مؤسسه ائمه أطهار (علیهم السلام)، قم. استاد حوزۀ علمیه. rohmasum@gmail.com