هاشم مجتهدی [۱]
چکیده
هـسـتـی عـالم بر پایه نظم استوار شده است؛ هر پدیده ای در دستگاه آفرینش جای خاصّی دارد، نقش ویژه ای را عهده دار است؛ کرات آسمانی با سرعتی حساب شده و دقیق، در مدار معینی حرکت می کنند، فصلهای سال و شب و روز با نظم شگفت آوری پشت سر هم می آیند و هر چیزی به اندازه و کیفیت مناسبی آفریده شده. خداوند می فرماید : انا کلَّ شَیءٍ خَلَقْناهُ بِقَدَر (قمر،۴۹) ما همه چیز را به اندازه آفریدیم.
نـظم شگفت آور عالم هستی که هر اندیشمند را به حیرت می آورد ، معلولِ تدبیر خداوند مـدبـّر و حکیم اسـت؛ خدای حکیم و توانایی که نظم را در دستگاه پهناور و عظیم آفرینش مقرر داشته است ، در زندگی فردی انسان و روابط اجتماعی او نیز آن را میپذیرد . قرآن کریم، علاوه بر تشریح چگونگی نظم حاکم بر جهان و استناد آن به وجود آفریننده ای دانـا و حـکـیـم، حاوی فرمانهای و برنامه های انسان ساز برای بندگان خدا و اجتماع بشری در جهت نظم بخشیدن و سامان دادن به افکار، اعتقادات، گفتار و کردارشان است.
امیر مؤ منان صلوات الله علیه در این باره می فرماید : اَلا اءِنَّ فـیـهِ عـِلْمَ مـا یـَاءْتـی وَالْحـَدیـثَ عـَنِ الْمـاضـی وَ دَواءَ دائِکـُمْ وَ نـَظـْمَ مـا بَینَکمْ؛ هـمـانـا در قـرآن، دانـش آینده، اخبار گذشته، داروی درد شما و [آیین ] نظم و انضباط میان شما، نهفته است(نهج البلا غه ،خطبه ۱۵۷،ص۴۹۹).
تـمـامـی آیـاتـی کـه در مورد قـوانـیـن و مـقـرّرات حـاکـم بـر فـرد و جـامـعـه اسـلامـی نـازل شده است، ایجادکننده نظم و انضباط در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان است. این آیات نـشـانگر این است که اسلام همواره پیروان خویش را به دارا بودن یک برنامه صحیح و منظّم دعوت می شود و از آنـان مـی خـواهـد که به اصول و موازین دین پایبند بوده، طبق برنامه ای که خداوند برایشان تنظیم کرده، زندگی کنند.
کلید واژه : نظم و انتظام ، آیات ، روایات .
[۱] – دانش‌آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم، mojtahedi.h.yahoo.com))
