زهرا طالبی[۱]

چکیده

دولت فاطمیان در دو نقطه از شمال آفریقا در فاصله سال های ۲۹۷ تا ۵۶۷ ه.ق در مغرب  و مصر حکومت کردند. این دولت نیز مانند همه دولت ها در فراز و فرودش، معلول اسباب و عواملی پرشماری است. یکی از این عوامل به ویژه در پیدایش دولت و گسترش افکار اسماعیلی ، نقش زنان در دعوت عمومی فاطمیان است. هر چند به راحتی نمی توان میزان تأثیرگذاری نقش زنان در پیدایش، استقرار و سقوط نظام فاطمیان را ارزیابی کرد.اما نقش زنان عصر فاطمی، به ویژه، در تحولات دهه های پایانی عصر فاطمی و در اواخر این دولت، حساس تر است. این نقش، بر خلاف نقش های یاد شده، کاملا منفی و در مواردی، بدون آنکه کسی از نتایجش آگاهی داشته باشد، رویکرد بر اندازانه دارد. این بار، نقش زنان، کاملا سلبی، سیاسی و براندازنده است. آنچه قابل ذکر است اینکه نقش زنان فقط مربوط به زمان دعوت نمی شود بلکه آنان با انجام اقدامات مهم (چه مثبت و چه منفی) در دوران حاکمیت فاطمیان، تاثیر وافری بر حکومت داشتند. مانند ام مستنصر یا ست الملک و یا دیگر شاهزادگان فاطمی.

کلیدواژگان: نقش زنان، دولت فاطميان، سقوط فاطمیان.

[۱]. دارای مدرک سطح سه (کارشناسی ارشد)، رشته تاریخ اسلام، از حوزه علمیّه مجتهده امین، شهر اصفهان، مدرّس و پژوهشگر فعّال حوزه علمیه خواهران، استان اصفهان، ایران، پژوهشگر و فعال فرهنگی، نویسنده مسؤول،

kariminiya2003@yahoo.com