محدثه اکبری[۱]

بهنام محرم زاده[۲]

چکیده

با ظهور جنبش ادبی رمان نو در فرانسه بسیاری از اصول داستان نویسی سنتی به چالش کشیده شد و نوعی شالوده شکنی در عرصه نوشتار و سنت‌های ادبی به وجود آمد. در ادبیات داستانی ایران نیز از دهه چهل نویسندگان – در دوره ای که رئالیسم وجه غالب داستان نویسی در ایران بوده – برای گریز از شیوه‌های سنتی نگارش متأثر از ترجمه و نقد آثار نویسندگان رمان نو در فرانسه، به اقتباس و تقلید از شیوه داستان پردازی رمان نو روی آوردند. برای بازخوانی میزان و کیفیت این گرایش در ایران پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر رویکرد تطبیقی تلاش می کند با محور قرار دادن مؤلفه های رمان نو به ویژه رمان «پاک کن‌ها» اثر «آلن رب – گری یه»، یکی از پیشگامان تأثیرگذار این جنبش ادبی و رمان «طریق بسمل شدن» نوشته «محمود دولت آبادی» به واکاوی این جریان مهم ادبی در ایران و فرانسه بپردازد. از نتایج تحقیق برمی آید که با وجود آنکه رمان نو در ایران برخلاف ماهیت فلسفی اش در فرانسه، چندان فلسفی و برآمده از مقتضیات روزگار و طبیعت ادبیات داستانی ایران نبوده است، گرایش به استفاده از ظرفیت های رمان نو منجر به آفرینش سبک داستان نویسی جدید و جلب مخاطبان یا خواننده های تازه شده است. البته رمان نو در ایران به سبب ریشه دار بودن سنت داستان نویسی و اهمیت معنا اندیشی در حس زیبایی شناسی ایرانی همچنان پیوندهای خود را با بافت فکری و فرهنگی جامعه ایرانی از دست نداده است و مانند خاستگاه غربی اش در تخریب بنیادهای مختلف داستانی عمل نکرده است.

کلیدواژگان: ادبیات تطبیقی، رمان نو، پاک کن ها اثر آلن رب­گری­یه، طریق بسمل شدن اثر محمود دولت آبادی

[۱] .  دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.

[۲] . دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.