سیّدمحمّدحسن هاشمی[۱]

محمّدمهدی کریمی نیا[۲]

فاطمه دسترنج[۳]

کیوان احسانی[۴]

چکیده

واقعه عاشورا، احیاگر و مجدد اسلام ناب محمّدی است. به بیانی صحیح، انقلاب عاشورا یک حرکت اصلاح طلبی در جامعه با هدف زدودن افکار و عقاید باطل و به تعبیر یکی از بزرگان، جهل مقدس است‌. حرکت عاشورا چنان زیباست که همچنان گرما و حرارت آن در دل عاشقان حضرت ابا عبدالله (ع) احساس می‌شود و این حرارت پس از هزار و چند صد سال هنوز هم پابرجاست. عاشورا تجلی گاه اخلاق و صفات حمیده در برابر انواع رذالت‌ها و دنائت و پستی‌هاست. حق و باطل در جریان واقعه عاشورا چنان مشهود و هویداست که به آسانی می‌توان هر دو را از یکدیگر تمییز داد. اما این اصول اخلاقی چنان زیبا و باشکوه هستند؛ که هرچه قلم بنویسد و کتابت کند، هنوز هم نتوانسته است حق مطلب را به جا  آورد. به تعبیر ما اصول اخلاقی بر سرتاسر جریان عاشورا حاکم است و تمام اعمال حضرت ابا عبدالله و یارانشان، گواه این مدعاست. گرچه تا به حال در رابطه با این مسائل کتب زیادی به رشته تحریر در آمده است، اما هدف از این نوشتار این بوده است که با یک روش تطبیقی _ تحلیلی، بر مبنای یک رویکرد تعقلی، اصول و مؤلّفه‌های اخلاقی در قیام امام حسین (ع) را از منظر قرآن و احادیث جویا شود تا بتواند تصویر صحیح‌ تری از یکی از ابعاد عاشورا که همان بُعد اخلاقی آن است، ارائه کند.

کلید واژه: اخلاق، اخلاق حسینی، اصول اخلاق حسینی، مؤلّفه‌‌های اخلاق حسینی، اخلاق در قرآن، اخلاق در روایات. جایگاه اخلاق.

[۱]. دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، نویسنده مسؤول، smh134510@gmail.com

[۲]. استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، طلبه و پژوهشگر حوزه علمیّه قم،  kariminia@quran.ac.ir

[۳]. دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک،  F-dastranj@araku.ac.ir

[۴]. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، k-ehsani@araku.ac.ir