سهیلا محمدی کتج[۱]
مهناز رجبی شیخلر[۲]
قاسمعلی کوچنانی[۳]
چکیده
دیوید هیوم، فیلسوفی اسکاتلندی است. او آخرین و مشهورترین چهره فلسفه تجربه‌گرایی است که اصالت تجربه در آرا و نظریات او قابل مشاهده است. یکی از مسائل مهمی که هیوم درباره آن نظریاتی بیان کرده، مسأله معجزه است. او معجزه را ناقض قوانین طبیعت دانسته و وقوع آن را نامحتمل می‌داند. او بیان می‌کند که تنها راه اثبات معجزه شواهد تاریخی است و این شواهد کافی و قابل اعتماد نیستند، بنابراین وقوع معجزه اثبات نمی‌شود. از آنجایی که معجزه مهم‌ترین راه اثبات صدق پیامبران است، لازم است به بررسی دلایل هیوم پرداخته و اشکالات آن بیان شود. تحقیق حاضر با روش تحلیلی – توصیفی و بیان استدلال در پی آن است که دلایل هیوم بر رد معجزه را نقد کند تا با روشن شدن اشکالات این دلایل، اشکالات وارد بر معجزه رد شده و وقوع آن اثبات شود. با بررسی دلایل هیوم روشن شد که دارای اشکالات نقضی و حلی است. از جملۀ اشکالات، خودمتناقض بودن برهان هیوم، امکان اثبات معجزه با شواهد طبیعی، وجود دلایل کافی، عدم نفی معجزه با وجود معجزات متعدد و عدم منافات معجزه با قوانین طبیعی است. با توجه به تحقیق حاضر به دست آمد که معجزه فقط خلاف قوانین عادی طبعیت بوده، ولی مستند به اسباب و علل است و با حافظه، گواهی دیگران، آثار به جا مانده از معجزات و قوانین طبیعی قابل اثبات است.
واژگان کلیدی: هیوم، انکار معجزه، اثبات معجزه، معجزه، نقض قانون طبیعت، شواهد تاریخی.
[۱] . دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، mohammadi.soheila@ut.ac.ir
[۲] . دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، (نویسنده مسئول)، mrajabi3892@gmail.com
[۳] . دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، kuchnani@ut.ac.ir
