معصومه یباری[۱]

دکتر محمّدمهدی کریمی نیا[۲]

عمران منصوری طلب[۳]

عصمت الله فصیحی زاده[۴]

چکیده

از آموزه های مهمّ مکتب شیعه، تأکید بر تولی و تبرّی است که نشان شیعۀ واقعی است. در این میان، «اهل بیت ^{(علیهم السلام)}» به صورت شاخص و معیار مطرح است. نمی شود کسی مدّعی دوستی خدا باشد، ولی با محبوب های خدایی یعنی عترت پیامبر، رابطه ی مودّت و مهرورزی نداشته باشد. نمی شود کسی ادعای حبّ خدا داشته باشد، ولی از دشمنان خدا و پیامبر ^{(صلی الله علیه و آله و سلم)} و اهل بیت ^{(علیهم السلام)} بیزار نباشد. هدف اصلی این نوشتار، تبیین خاستگاه عقلی مساله تولی و تبری در آراء متکلمان شیعه می باشد. مباحث مختلف این نوشتار شامل: تولی و تبری از دیدگاه متکلمان شیعه امامیه، قاعده حسن و قبح و تولی و تبری در آراء متکلمان شیعه امامیه، قاعده حکمت و تولی و تبری و قاعده لطف و تولی و تبری در آراء متکلمان شیعه امامیه می باشد که در این نوشتار، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین ^{(علیهم السلام)}  و آراء متکلمین شیعه به روش توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرارگرفته است. حاصل نوشتار این است که دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا (ولایت و برائت) از ارکان مکتب و از فروع دین است  نشانه ی خدا دوستی هم، دوست داشتن دوستانِ خداست و برائت و بیزاری از دشمنان خدا خواهد بود .

کلید واژه ها: تولی، تبری، قاعده حسن و قبح عقلی، قاعده حکمت، قاعده لطف.

[۱]. فارغ التحصیل سطح سه (کارشناسی ارشد)، رشته کلام، گرایش امامت، مؤسسه آموزش عالی حوزوی الزهراء (سلام الله علیها)، شهر اهواز، استان خوزستان، ایران، پژوهشگر و فعّال فرهنگی، banooreyhani@gmail.com

[۲]. استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، طلبه و پژوهشگر حوزه علمیّه قم، نویسنده مسؤول، kariminia@quran.ac.ir

[۳]. دارای مدرک سطح سه (کارشناسی ارشد)، رشته فقه و اصول، حوزه علمیّه قم، طلبه سطح چهار (دکتری)، مدرّس حوزه علمیّه و استاد دانشگاه آزاد اسلامی، شهر بشاگرد، استان هرمزگان و استاد دانشگاه هرمزگان، شهر بندرعباس، استان هرمزگان، ایران، پژوهشگر و فعّال فرهنگی، omranmansory6507@gmail.com

[۴]. کارشناسی ارشد، رشته فقه و حقوق قضایی، دانشگاه بین المللی جامعة المصطفی (ص) العالمیة، طلبه، پژوهشگر و فعّال فرهنگی،  kariminiya2003@yahoo.com