دکتر حاکم قاسمی[۱]
علی اکبر رضایی[۲]
کامران ربانی صدر[۳]
چکیده
نظریه پخش یا «اشاعه» یکی از نظریات رایج در زمینه گسترش پدیده ها و ایده ها می باشد. در این نوشتار تلاش شده است با استفاده از نظریه پخش تاثیر انقلاب اسلامی ایران را بر کشورهای خاورمیانه مورد بررسی قرار دهیم. از مولفه های مهم در نفوذ انقلاب اسلامی در این کشورها ماهیت دینی انقلاب اسلامی بوده است که مستقل از دو مکتب فکری رایج آن زمان یعنی لیبرالیسم و مارکسیسم، اسلام را به عنوان راه سعادت بشر به جهان معرفی نمود. همچنین انقلاب اسلامی با ماهیت شیعی خود توانست گروه های شیعی را که در سایر کشورها در اقلیت بودند به حرکت درآورد و موجی از خود باوری را در آنان برانگیزاند که حاصل آن حضور پر رنگ شیعیان در مسائل سیاسی اجتماعی کشورشان بوده است. علاوه بر این انقلاب اسلامی با استفاده از مؤلفه هایی همچون آرمان مشترک و دشمن مشترک توانست نفوذ خود را عملی سازد.
هدف: هدف این پژوهش بررسی تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشورهایی است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران جمعیت های شیعی در آن ها در اقلیت قرار داشتند و از حقوق سیاسی ـ اجتماعی برخوردار نبودند وتحت تاثیر انقلاب اسلامی جنبش هایی بوجود آوردند و توانستند نقش خود را در فضای سیاسی ـ اجتماعی کشورهایشان پر رنگ تر از قبل کنند.
روش: روش پژوهش، روش توصیفی ـ تحلیلی، با استفاده از منابع ثانویه( کتابخانه ای) می باشد.
یافته: انقلاب اسلامی ایران توانست با استفاده از متغیر هایی همچون آرمان مشترک، دشمن یکسان، مولفه های فرهنگی و ارزشی، و ایدئولوژی اسلامی به طور عام و ایدئولوژی شیعی به طور خاص در میان سایر ملت های مسلمان نفوذ کند.
نتیجه گیری: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران شاهد نفوذ انقلاب اسلامی در کشورهای عراق و سوریه هستیم و انقلاب اسلامی ایران همواره تلاش نموده از این گروه ها حمایت کند ولی هرگاه در ایران گروه های سیاسی طرفدار گفتگو با غرب بر سر کار می آید شاهد کمرنگ شدن و یا به حاشیه رفتن صدور انقلاب هستیم.
واژگان کلیدی: انقلاب اسلامی، صدور انقلاب، خاورمیانه، نظریه پخش.
[۱] – دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی ره قزوین. ghasemi@ikiu.ac.ir
[۲] – ارشد روابط بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی ره قزوین. Rezaei.yu@gmail.com
[۳] – ارشد روابط بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی ره قزوین. Kamran.rabanisadr@yahoo.com
