محمّدمهدی کریمی نیا[۱]
مجتبی انصاری مقدم[۲]
چکیده:
قرآن کریم که دستورات الهی در آن تجلّی یافته و منبعی غنی برای احکام اسلام است، در بخش «حقوق» دارای اصول مهمی است که «اصول حاکم بر حقوق کیفری» با آن قابلیت انطباق دارد و با اثبات این امر، می‌توان نتیجه گرفت که قرآن کریم مقدَّم بر بسیاری از مکاتب نوظهورِ حقوق، در بارۀ این اصول، مباحث مهمی را بیان نموده است. نیز قانون‌گذار در مقام جعل و تدوین قانون، می‌بایستی این مبانی را رعایت نماید؛ کما این‌که مجری قانون نیز باید در اجرا و پیاده ساختن قوانین جزایی، به این مبانی توجه نماید. این تحقیق درصدد واکاوی بحث اصول حاکم بر حقوق کیفری از دیدگاه قرآن کریم است که برای به دست آوردن نتیجه‌ای مطلوب از روشِ توصیفی- تحلیلی استفاده‌شده است. روش توصیفی- تحلیلی در این پژوهش، بر دادههای فقهی-حقوقی و قرآنی متکی است و نگرش، صرفاً درون‌متنی است. بر این اساس، ضمن ارائه تعریفی مختار از حقوق، حقوق کیفری، جرم و مجازات به بررسی اصول حاکم بر حقوق کیفری: اصل قانونی بودن جرم و مجازات، اصل شخصی بودن مجازات، اصل تساوی مجازات، اصل تناسب جرم و مجازات و در پایان اصل برائت پرداخته خواهد شد. اصول فوق از اهمیت والایی برخوردارند؛ چراکه بنا بر فوق بسیاری از صاحب‌نظران زیربنای حقوق کیفری را تشکیل میدهند. تحقیق حاضر به بیان هر یک از این اصول و بررسی فقهی- حقوقی و قرآنی آن‌ها انجامیده و درنهایت آن را موافق با منطق آیات قرآن کریم می‌داند
واژگان کلیدی: قرآن کریم، حقوق کیفری، مجازات، تساوی مجازات، اصل برائت
[۱] – استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.(نویسنده مسئول) kariminiya2003@yahoo.com
[۲]. دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.
