محمّدعلی یحیی زاده[۱]

دکتر محمّدمهدی کریمی نیا[۲]

زهرا منفرد[۳]

علیرضا دستجانی فراهانی[۴]

چکیده:

انسان موجودی است اجتماعی، زندگی اجتماعی علی رغم مزایایی که دارد،  گاهی در اثر تزاحم حقوق افراد با یکدیگر، باعث منازعاتی می گردد که  طبعاً در بسیاری از این منازعات برای حل و فصل به قضات مراجعه خواهد شد، که در این صورت برای حفظ نظام اجتماعی از هرج و مرج  و احقاق حقوق طرفین دعوا، نیازمند افرادی هستیم که دارای خصوصیاتی ویژه مثل علم به احکام شرعی و ملکه عدالت باشند، که به چنین افراد قاضی گفته می شود. نظام قضایی در حکومت اسلامی، یکی مهمترین ارکان محسوب می شود، به گونه که جایگاه این منصب بنابر آنچه که در روایات و کتب  فقهی نیز آمده است، دارای اختصاصاتی می باشد که از جمله آن می توان به الهی بودن آن اشاره کرد. با توجه به اهمیت بسیار زیاد این منصب، قضات در ضمن این که باید دارای شرایطی مخصوص باشند، ملزم هستند که این شرایط را حفظ کنند، زیرا عدم حفظ این شرایط گاهی منجر به عزل قاضی و گاهی منجر به انعزال قاضی می شود.

کلیدواژه‌ها: قاضی، عزل، انعزال، عدالت،  فقه، قضاوت.

[۱]. سطح سه (کارشناسی ارشد)، رشته حقوق جزا و جرم شناسی، حوزه علمیّه قم، پژوهشگر، mo.a.yahya@gmail.com

[۲]. استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، طلبه و پژوهشگر حوزه علمیّه قم، نویسنده مسؤول،

kariminia@quran.ac.ir

[۳]. سطح دو (کارشناسی)، رشته علوم حوزوی، معلّم و فعّال فرهنگی، Zahramonfared01@gmail.com

[۴]. طلبه حوزه علمیّه قم در مقطع خارج فقه و اصول، دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته حقوق جزا از مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ایران، مسؤول اجرایی همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علّامه مصباح یزدی، a.r.d.farahani1371@gmail.com