جلال الدین ترحم جو[۱]

چکیده

این پژوهش به بررسی فقهی و حقوقی حمایت مالی و غیر مالی از اقارب می­پردازد. روش تحقيق حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. به منظوراستحکام نظام جامعه و حتی محیط پیرامون آن خصوصا نهاد مقدس خانواده، حقوق و وظایفی متوجه افراد آن شده است. نفقه یک تکلیف مالی است که همه فقهای اسلامی و حقوقدانان ایران در اصل نفقه اتفاق نظردارند، اما در مورد ملاک تعیین و مقدار آن اختلاف آراء وجود دارد.از مسائل مهم و مطرح در فقه امامیه و به تبع آن قانون مدنی، توجه به حمایت مالی و غیر مالی از اقارب نیازمند و ماهیت و مسائل مترتب بر آن می­باشد. خویشاوندی که توانایی مالی دارد باید لوازم معیشت بستگان فقیر خود را بپردازد. نفقه اقارب دارای مباحث گسترده ای از جمله مقدار نفقه اقارب، تعدّد منفق، تعدّد منفق‌علیه، ترتیب در انفاق، مصارف دارو و درمان و ازدواج و دیون اقارب، شرایط لزوم انفاق، رویکردهای مالی و غیر مالی انفاق و … می باشد. مهم‌ترین نقش نفقۀ اقارب در جامعۀ اسلامی، ظرفیت فقرزدایی و تأمین اجتماعی قشر فقیر و کم‌درآمد جامعه است. ازین‎‌رو، به همان میزان که وضع مالی اقارب بهبود پیدا می‌کند، از جهت کمّی و کیفی، گسترش و تغییراتی در زندگی افراد مشمول حاصل می‌شود و لذا نفقۀ اقارب می‌تواند سهم قابل توجهی از آنچه را که یک جامعۀ پیشرفته و متعالی در بُعد تامین اجتماعی و اقتصادی افراد مستمند احتیاج دارد، تحت پوشش درآورد و با توزیع مجدد ثروت بین افراد، جامعه را به سمت توازن اجتماعی و اقتصادی هدایت کند. نفقه دارای ضمانت اجرای کیفری و مدنی است و در صورت خودداری منفق از انفاق به اقارب در صورتی که استطاعت مالی داشته باشد، افراد واجب النفقه می­توانند الزام آنها به انفاق، را از دادگاه بخواهند.

  کلید واژگان: فقه امامیه، حقوق ایران، حمایت مالی، حمایت غیر مالی، اقارب.

[۱] – کارشناسی ارشد حقوق خانواده