حکیمه کشکولی[۱]

رحیم سیاح[۲]

مهدی کیان مهر[۳]

چکیده

اجرای عدالت قضایی به عنوان غایه القصوی دادرسی علاوه بر عرضه و کارآیی قوانین ماهوی محتاج قوانین شکلی توسعه‌یافته می‌باشد. براین اساس، تضمین اجرای عدالت قضایی و تنویر اصول بنیادین دادرسی ایرانی- اسلامی مبتنی بر توسعه‌طلبی آیین دادرسی است. مقاله مزبور با روش توصیفی – تحلیلی و با صرف نظر از تصریحات و تلویحاتی که تعلق به اصول بنیادین دادرسی پدیدآمده قصد دارد تا به موضوع «الغائب علی حجته» در دادرسی قضایی از منظر اندیشه‌وران فقهی و حقوقی در چارچوب منابع شرعی و قانونی مشروعیت آن  بپردازد. برآیند اینکه، بر اساس مفاد «الغائب على حجته اذا حضر» که پشتوانه فقهی موثقی دارد، جلوت و خلوت خواهان و خوانده  در دادرسی آثار و ضمانت اجراهای متمایزی داشته و در صورت غیبت دادرسی و با استدلال به غیر قطعی- شرعی بودن رای غیابی، حکم غیابی قطعی و غایی محسوب نمی‌گردد و محکوم علیه پس از حضور می‌تواند به آن اعتراض و واخواهی نموده و امکان نقض حکم را مهیا سازند؛ لذا حکم غیابی در این وجه در معرض تزلزل می‌باشد.

کلمات کلیدی: قاعده الغائب علی حجته، دادرسی قضایی، واخواهی، فقه و حقوق

[۱]– کارشناس ارشد گروه حقوق جزا، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد‌اسلامی، رامهرمز، ایران   hakimeh.koshkoli1400@gmail.com

[۲]– استادیار گروه معارف، دانشکده نفت اهواز، دانشگاه صنعت نفت، اهواز، ایران   sayah_rahim@yahoo.com

[۳] – استاد مدعو گروه حقوق، دانشگاه اندیمشک، دانشگاه آزاد اسلامی، اندیمشک، ایرانmehdikiyanmehr@gmail.com