سعید سام دلیری[۱]

مهدی کیان مهر[۲]

چکیده

در برخی موارد مشاهده می‌گردد که طرفین ضمن عقد نسبت به حذف و یا سلب قسمتی از قرارداد توافق می‌نمایند و یا اموری زاید بر آنچه را که در متن قرارداد وجود دارد مورد توافق قرار دهند که چنین حذف و اضافه‌ای محصول عامل و یا فایده حقوقی دیگری به نام شرط است؛ لذا شرط نتیجه یکی از شروط ضمن عقد می‌باشد؛ شرط نتیجه به شروط صحیح و باطل تقسیم می‌شود. آثار تعهد به نتیجه باطل در فقه و حقوق موضوعه ایران را می‌توان در تعهد به شرط نتیجه باطل در قراردادها و نیز آثاری مانند فسخ و… نام برد. بر این اساس بطلان تعهد به شرط نتیجه در صورت باطل بودن موجب می‌شود مشروط له اختیار فسخ معامله یا پذیرش آن بدون شرط را داشته باشد مگر آن که خود در زمان عقد، به بطلان تعهد به نتیجه باطل آگاه باشد. از آنجا که فقها و حقوق‌دانان در بحث تخلف از شرط نتیجه، قائل به صرف ایجاد حق فسخ عقد براي مشروط له شده‌اند، می‌توان اختیار فسخ عقد مشروط را به عنوان قاعده عمومی اثر بطلان شرط نتیجه باطل پذیرفت.

کلمات کلیدی: شروط ضمن عقد، آثار شروط، شرط تعهد به نتیجه باطل، فقه و حقوق

[۱] – عضو هیات علمی گروه حقوق، واحد نوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، نوشهر، ایران.

[۲] – استاد مدعو گروه حقوق، واحد اندیمشک، دانشگاه آزاد اسلامی، اندیمشک، ایران