امیرحسین سروری[۱]

چکیده

یکی از مشکلات منجر به تزلزل خانواده، پدیده نشوز است. این مقاله با هدف آسیب‌شناسی و ارتقای کیفی حقوق خانواده در ایران و تقریب آئین زرتشت با دین اسلام، در پی‌یافتن پاسخ به این پرسش است که گستره مفهومی نشوز زوجه چیست و چه مواردی را در برمی‌گیرد و اهم مصادیق آن در جامعه امروزی چیست. در قانون مدنی ایران تنها یک‌بار از لفظ نشوز ذیل ماده ۱۱۰۹ استفاده شده که تعریفی از آن ارائه نشده است. در آثار فقهی نیز دیدگاه‌هایی در مفهوم‌شناسی نشوز زوجه ارائه شده است. عده‌ای از فقهاء مانند بعضی از علمای زرتشت نشوز زوجه را به معنای عدم فرمانبرداری مطلق از زوج و عده‌ای دیگر به معنای عدم تمکین جنسی دربرابر شوهر تفسیر کرده‌اند. نگارنده ضمن بیان و بررسی نظریات و ادله، با روش توصیفی تحلیلی به این نتیجه دست یافت که نظریات فقهاء منطبق با آیات و روایات نشوز نیست بلکه براساس آیه ۳۴ سوره نساء و روایات این باب نشوز منحصراً به معنای تمایل عاطفی، احساسی و جنسی زن نسبت به مردی غیر از همسر خویش است که امروزه از آن به خیانت تعبیر می‌شود. در برخی کتب فقهی و حقوقی زرتشتیان نیز همین دیدگاه در رابطه با تبیین نشوز زوجه بیان شده است.

 واژگان‌کلیدی: نشوز، فقه امامیه، زرتشت، نشوز زوجه، قانون مدنی.

[۱]. دانش‌آموخته دکتری (سطح چهار)، رشته فقه و اصول، حوزه علمیّه قم، استان قم، ایران، مدرّس حوزه و دانشگاه، Sorouri23@chmail.ir