سیّده آسیه مولاپور[۱]

محمّدمهدی کریمی نیا[۲]

فریده ال کثیر[۳]

مهدی محسنی فرد[۴]

چکیده

کودکانی که به سن تکلیف عبادی می رسند، از رشد لازم در مسائل شرعی و حقوقی برخوردار نیستند. اهمیت بررسی نشانه ها و آثار فقهی بلوغ و رشد از آن جا روشن می شود که در فقه و حقوق اسلامی مبدأ شروع تکالیف و تعهدات شرعی بلوغ و رشد است. پس این سؤال مطرح می شود که در آیات و روایات، نشانه ها و آثار بلوغ و رشد چیست، سن بلوغ و رشد در فقه به تبع اختلاف در نشانه ها و آثار متفاوت است. برخی از فقها علائم جسمی و رشد فکری را معیار قرار دادند و برخی ملاک را سن خاص دانستند. دسته اول اطلاق ادله را از باب مصداق می دانند، نه احصا؛ به همین علت، با توجه به شرایط مکانی و جسمی و فکری افراد را متفاوت می دانند. دسته دوم نیز برخی بین سن بلوغ در مسائل عبادی با غیرعبادی تفکیک قائل شده اند. قرآن ملاک بلوغ را سن قرار نمی دهد و به عبارات بلوغ حُلُم، بلوغ نکاح و بلوغ اَشُد اشاره می کند. آنچه از کلام مشهور فقها می توان برداشت کرد: در فقه پنج علامت اصلی برای بلوغ ذکر شده که از این میان فقها سه علامت را میان دختر و پسر مشترک دانسته اند. این تحقیق به روش تحلیلی و توصیفی با مراجعه به منابع کتابخانه ای به بررسی نشانه ها و آثار بلوغ و رشد پرداخته شده است.

کلید واژه: بلوغ، بلوغ ازدواج، بلوغ جنسی، بلوغ فکری، رشد.

[۱]. سطح سه (کارشناسی ارشد) رشته فقه و اصول از حوزه علمیّه مکتب الزهراء (س)، اهواز، استان خوزستان، ایران، پژوهشگر، معلم و فعّال فرهنگی،

 abtesammoulaei9@gmail.com

[۲]. استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، طلبه و پژوهشگر حوزه علمیّه قم،

kariminia@quran.ac.ir

[۳]. سطح سه (کارشناسی ارشد)، رشته تفسیر و علوم قرآن، حوزه علمیّه خواهران الزهراء (س)، شهر دزفول، استان خوزستان، پژوهشگر، فعّال فرهنگی و مدرّس حوزه علمیّه شوش دانیال، استان خوزستان، ایران،

 xparsi14@yahoo.com

[۴] . دارای مدرک کارشناسی رشته حقوق، دانشگاه پیام نور دزفول؛ و مدرک کارشناسی ارشد، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور،  دزفول، استان خوزستان، فعّال فرهنگی و معاون پرورشی مدرسه عمّار یاسر شهرستان شوش، استان خوزستان، ایران،

www.alkasir2184@gmail.com