علیرضا بیرجندی[۱]
چکیده
حقوق بشر از جمله موضوعاتی است که از نقش حائز اهمیتی در روابط میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه ی اروپا برخوردار است. بر اساس منشور اتحادیه ی اروپا، حقوق بشر سنگ بنای سیاست خارجی مشترک این اتحادیه محسوب می شود. تحولات نظام بین الملل در دوران اخیر، گسترش جایگاه حقوق بشر و تغییر ماهیت این حقوق را از مسئله ای فکری و ذهنی به رویکردی حیاتی و استراتژیک که با حیات سیاسی کشورها پیوندداشته را نشان می دهد. امروزه شاهد تعمیق جایگاه حقوق بشر در سیاست خارجی کشورها در معنای عمودی و به تبع آن، تحول حاکمیت مطلق دولت ها و تبلور آن در معنای مسئولیت دولت هستیم. مضامین و آموزه های لیبرالیستی که ریشه در سنت ها و ارزش های آمریکا دارد، حقوق بشر را به عنوان یکی از مؤلفه های مهم در سیاست خارجی این کشور نهادینه ساخته است. با این رویکرد در تحلیل سیاست خارجی آمریکا بر مبنای قدرت نرم، خاورمیانه در صدر سیاست خارجی حقوق بشری این کشور قرار می گیرد. تاریخچه خاورمیانه نیز با وجود داشتن تمدن،کانون گفتمان های متنوع فرهنگی و دینی بودن، به علت استبداد سیاسی و استعمار خارجی بر پیکره جامعه انسانی منطقه در رعایت نکردن حقوق بشر زخمی برجای گذاشته است که این مسئله دستاویز مناسبی برای اعمال فشار قدرت های بزرگ بر این منطقه شده است. در این زمینه، خاورمیانه به عنوان مخاطب اصلی سیاست حقوق بشری آمریکا در قالب سنت ویلسونیسم با رویکرد لیبرالی مطرح و به کارگیری قدرت نرم در چارچوب دیپلماسی عمومی به عنوان اصل سامان دهنده سیاست خارجی ایالات متحده صورت بندی شده است. هدف این پژوهش، بررسی حقوق ملت ها برای مبارزه با استعمار (نوین) در حقوق بین الملل بشر می باشد.
واژگان کلیدی: حقوق ملت، مبارزه، استعمار نوین، حقوق بین الملل، بشر.
[۱] – دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران.
