دکتر پیمان عباسیان[۱] ، مهدی دهقان[۲] ، حمید رضا رستمی[۳]

چکیده:

   ساختار موجود در زنجیره تامین دارو شامل لایههای متنوعی از ذینفعان مانند: آژانسهای دولتی،    بیمارستانها، درمانگاهها، توزیع کنندگان دارو تولید کنندگان دارو، زنجیرههای داروخانهها، خردهفروشان، سازمانهای تحقیقاتی و بیماران است به همین دلیل فرآورده های دارویی دارای ویژگیهای خاص و متفاوتی هستند که تقسیم بندی  مسئولیتی چند لایه ای را پدیدار مینماید. مسئولیت مدنی که تولیدکنندگان دارو را از حیث حقوقی مورد تاثیر قرار میدهد از بدو قرارداد تولید شروع و به مبنای مسئولیت محض منتهی مینماید. پیشرفتها و تحقیقات پزشکی که منتهی به افزایش میانگین طول عمر، سطح سلامت و بهداشت جوامع گردیده، در بعضی موارد بدلیل  عدم توجه به مقررات و فرآیندهای تولید، توزیع و مصرف درست داروها موجب بروز خسارت شده ویا اشتباهاتی که به دلیل عدم اطلاع رسانی درست به بیمار در خصوص فرآورده های دارویی و نحوه مصرف آن نتایج زیانبار غیرقابل جبرانی نظیر مرگ یا نقص های دائمی و یا جزئی در پی دارد، موجب طرح موضوع مسئولیت مدنی و به عبارتی جبران خسارت زیان دیده میشود. تردیدی نیست که فرآیند تولید و توزیع دارویی، متفاوت از سایر کالاها هستند؛لذا در اعمال قوانین و مقررات کلی در خصوص آنها بایستی دقت لازم بشود. در حقوق ایران مبنای مسئولیت مدنی ناشی از فعالیتهای دارویی، تقصیر است که البته باتوجه به تخصصی بودن فرآورده های دارویی اثبات آن برای بیمار که در برابر تولیدکننده دارو از قدرت و اطلاعات کمتری برخوردار است بسیار دشوار میباشد. مسئولیت مدنی به معنای تعهد به جبران خسارات وارده به دیگری، ممکن است در نتیجه تلف نمودن مستقیم مال یا جان دیگری و یا معیوب نمودن آنها باشد که تحت عنوان اتلاف مورد بررسی قرار می گیرد و یا ممکن است غیرمستقیم این آسیب و خسارت وارد شده باشد که زیر عنوان  تسبیب   حکم آن تبیین میگردد. مسئولیت مدنی در نظام حقوقی ایران را باید در دو دسته کلی  مسئولیت مدنی مبتنی بر تقصیر  و  مسئولیت مدنی بدون تقصیر  مطرح نمود.

کلمات کلیدی: مسئولیت مدنی- تولیدکنندگان دارو- توزیع کنندگان دارو- حقوق ایران

[۱] – استادیار دانشگاه چرخ نیلوفری آذربایجان ، دکتری تخصصی فقه و حقوق ( ایمیل : Peyman.abbs@gmail.com )

[۲] – دانشجوی فقه و مبانی حقوق اسلامی ( ایمیل : mahdi13.dehgan81@gmail.com )

[۳] – دانشجوی فقه و مبانی حقوق اسلامی ( ایمیل : rostamihamidreza727@gmail.com )